Hoed af en diepe buiging!

Ons onderwijs gaat in belangrijke mate uit van het gelijkheidsideaal, terwijl leerlingen niet gelijk zijn, niet gelijk leven en ook niet gelijk leren. We negeren de verscheidenheid en standaardiseren zoveel mogelijk om het onderwijs behapbaar te maken. Dat doet echter aan geen enkele leerling recht en het leidt bovendien in een aantal gevallen tot sociale uitsluiting. 

 

Volgens emeritus hoogleraar Dolf van den Berg moeten we ons dan ook de volgende basisvraag stellen: wat heeft deze leerling, in deze situatie, op dit moment, in deze ontwikkelingsfase, nodig en hoe kunnen we deze leerling daarbij als begeleiders helpen? Als we het onderwijs op basis van deze vraag inrichten, is er sprake van ontwikkelingsgericht onderwijs. "Dat is geen individueel onderwijs en ook geen gepersonaliseerd onderwijs", benadrukt Van den Berg. "Want daarbij staat het ‘ik’ centraal, terwijl het bij ontwikkelingsgericht onderwijs draait om de relatie ik-jij." Er staan in ontwikkelingsgericht onderwijs twee begrippen centraal: verscheidenheid en dialoog.

 

Binnen SCPO Lelystad delen we de onderwijs-pedagogische uitgangspunten die Van den Berg benoemt:

• Elke leerling is verschillend.
• We gaan uit van wat de leerling nodig heeft.
• Leerlingen ontwikkelen eigenaarschap en leren verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen ontwikkeling.
• Leerlingen kunnen werken op hun niveau en in hun tempo.
• We bieden leerlingen keuzemogelijkheden en maatwerk.

 

Op basis van deze uitgangspunten is er een onderwijsconcept ontwikkeld waarin kwalificatie, socialisatie en persoonswording centraal staan. De zin en richting van ons onderwijs worden bepaald door deze drie doeldomeinen. Via het proces van 'continu verbeteren' werken mensen in teams met elkaar vanuit eigen professionele ruimte en gedeeld leiderschap. We zien ‘verdiepend leren’ als een kansrijke ontwikkelingsstap voor scholen om de leerprocessen optimaal in lijn te brengen met de veranderende leerbehoeften van de leerlingen en ze beter voor te bereiden op de toekomstige maatschappij. Tenslotte leggen we verantwoording af over de opbrengst van ons onderwijs; het weten, doen, samenleven en zijn van de kinderen.  

 

Dat brengt mij bij de onwerkelijke tegenwoordige tijd. Het coronavirus wijst ons met een ongekende intensiteit op de grenzen van ons organisatievermogen, zowel individueel als collectief. Tijdens de periode waarin dit coronavirus ons leven beheerst, is het daarom van essentieel belang dat we leren leven met de opgelegde begrenzing en dat we durven los te laten en improvisatie een kans geven. ‘Never waste a good crisis’. Ervaar en experimenteer. Daarbij gaat het niet om de structuur van het volgen van checklists of stappenplannen, maar over een cultuur die ruimte biedt voor nieuwe manieren van denken en doen, die gericht is op het doorbreken van oppervlakkige veranderingen. Misschien biedt het coronavirus wel een gelegenheid om tot meer verdiepende en betekenisvolle leerervaringen te komen.

 

Sinds de landelijke overheid heeft bekendgemaakt dat scholen in ieder geval tot en met 6 april grotendeels dicht gaan vanwege de actuele ontwikkelingen rondom het coronavirus, zijn onze medewerkers naarstig op zoek gegaan naar oplossingen om op afstand toch les te kunnen geven. ICT kan hierbij ondersteunend zijn. Het biedt een goed alternatief nu er geen contactonderwijs mogelijk is, maar het zijn onze leerkrachten die in het hart van het onderwijsproces staan en blijven staan. Zij voelen de tijdgeest, de context en wat er voor de ontwikkeling van hun leerlingen moet gebeuren, feilloos aan en handelen daarnaar. Ik ben dan ook onder de indruk van hetgeen de schoolteams in korte tijd in gang zetten om thuisonderwijs mogelijk te maken. Hoed af en diepe buiging!

 

Willem de Jager,                                                               18 maart 2020

bestuurder SCPO Lelystad