Pré-Zomerrapportage 2020

Juist nu is de vraag relevant hoe leraren tegemoet kunnen komen aan hun eigen behoefte om aandacht, affectie en waardering voor hun leerlingen rechtvaardig te verdelen. Hoe ga je verantwoord om met verschillen in de klas, welke mate van differentiatie is wenselijk? Gelijke kansen vragen om een ongelijke behandeling, zoveel is mij wel duidelijk. Niet of, maar hoe te differentiëren, dat is de cruciale vraag. 

Differentiatie, gedefinieerd als 'het doen ontstaan van verschillen op delen van ons onderwijssysteem ten aanzien van een of meerdere aspecten', zien we op verschillende niveaus. Op stichtingsniveau bijvoorbeeld in verschillen tussen scholen, op schoolniveau in verschillen tussen klassen en op groepsniveau in de verschillen tussen leerlingen. Er wordt steeds meer gedifferentieerd in Nederland en daar is niets mis mee. Het is zelfs nodig om onderwijs betekenisvol te laten zijn voor alle leerlingen. Differentiëren wordt echter gevaarlijk als we ons niet bewust zijn van de effecten. Dan kan onze intentie wel eens sterk verschillen van de realisatie. 

Maar, wat willen we realiseren binnen SCPO? Gaan we voor talentoptimalisatie en geven we elke leerling evenveel aandacht in de klas, of is het rechtvaardiger om leerlingen met minder gunstige achtergronden meer aandacht te geven om gelijke kansen te realiseren?

Bijzonder hoogleraar Eddie Denessen heeft een aantal waardevolle tips voor docenten: "Denk niet te veel in niveaus, creëer flexibele mindsets, voorkom labels, neem niet te snel beslissingen op basis van toetsresultaten, laat je verrassen door de leerlingen en geef leerlingen een grote stem in didactische beslissingen". 

De vertaling naar de praktijk vraagt van ons een grote portie hoop, in de zin van 'optimisme met opgestroopte mouwen'. Ik ben er van overtuigd dat we met goed betekenisvol onderwijs het verschil kunnen maken voor alle kinderen die aan ons zijn toevertrouwd. Onze kinderen hebben hoop en optimisme nodig. Die vormen immers de motor van hun persoonlijke ontwikkeling. Een onderzoekende en nieuwsgierige houding helpt kinderen grip te leren krijgen op hun wereld en kan bijdragen aan een optimistisch wereldbeeld. Daarom is het van belang dat wij ons binnen SCPO blijven inzetten voor betekenisvol hoopgevend onderwijs. 

'Never a dull moment'

 

'Never a dull moment' is een gevleugelde uitspraak in het onderwijs. Maar nog nooit was het zo waar als nu. Wat een flexibiliteit en creativiteit is er de achterliggende maanden van de scholen gevraagd! Half maart werden alle scholen in Nederland gesloten. Het voelde als plotsklaps. Het onderwijs moest op afstand gegeven worden. In een paar dagen tijd lukte het om dit vorm te geven. In goede samenwerking met de kinderopvang werd noodopvang opgetuigd voor kinderen met ouders in vitale beroepen. Kwetsbare kinderen werden in kaart gebracht. En er moest ook een nieuwe balans gevonden worden tussen werk en privé; dat viel vaak niet mee. Wat is er veel werk verzet!

Als ik nu terugkijk op de afgelopen maanden, bekruipt mij als bestuurder van SCPO Lelystad een gevoel van trots. De scholen hebben het ontzettend goed gedaan. Verreweg de meeste van onze leerlingen zijn bijna geruisloos overgegaan naar een nieuwe 'schoolwerkelijkheid'. Daar hebben alle medewerkers zich keihard voor ingezet. Trots ben ik ook op al onze leerlingen die in deze bijzondere en soms onzekere tijden er het beste van hebben weten te maken. Dit was uiteraard niet gelukt zonder de inzet van alle ouders, die naast ouder van de ene op de andere dag ineens ook een beetje leerkracht werden. Van groot belang bleek een goede digitale ondersteuning. We hadden daar binnen SCPO al het nodige voor ingericht, maar we zijn ook blij met de extra steun van buitenaf die we hebben ontvangen. En we hebben op dit punt ook nog een opgave, die door het coronavirus urgenter is geworden.

De ervaring van de afgelopen maanden geeft mij het volste vertrouwen dat ook de komende tijd goed gaat verlopen. Natuurlijk zullen we hobbels blijven tegenkomen, maar de scholen hebben laten zien niet terug te deinzen voor uitdagingen. Als er iets is wat mij bijblijft, is het wel dat we -ondanks de vervelende aanleiding– ook in de nieuwe situatie weer een positieve flow gevonden hebben met elkaar. En dat geeft een optimistisch en hoopvol gevoel.

 

Laten we nu eerst de zomervakantie vooral ook benutten met tijd voor ontspanning en reflectie. Wat kunnen we leren van de aanpak van de afgelopen periode? Welke onderdelen van les op afstand zijn zo waardevol dat we ze voor de toekomst willen behouden? Welke ervaringen van de afgelopen periode krijgen wel of juist geen plek? Dat geeft ons binnen SCPO voldoende stof tot nadenken, op een inmiddels stevig fundament van hoop en optimisme. 

Willem de Jager,                                                                1 juli 2020

bestuurder SCPO Lelystad