Hoe kunnen wij ons onderwijs aan kleuters nog beter maken? Die vraag stond centraal tijdens ons onderwijscafé ‘Spelen in uitdagende hoeken’ op onze CBS Horizon op 28 februari 2024. ‘Juf Bianca’ (Oldenbeuving) heeft ons tijdens de interactieve sessie geïnspireerd en geïnformeerd over hoe we het beste uit jonge kinderen kunnen halen. Jonge kinderen leren door te spelen. Door spel, dus!

Spelen in uitdagende hoeken

Hoe fijn zou het zijn als jonge kinderen tijdens hun spel de doelen behalen die jij eigenlijk in de kring wilde behandelen? Als de hoeken in jouw lokaal goed ingericht zijn, kan dit! De kinderen gaan aan de slag, jij hebt tijd om mee te spelen en te observeren. Tussendoor loop je even bij je bureau langs om wat bevindingen te noteren. De kinderen spelen. Is dat niet hoe jonge kinderen leren en zich ontwikkelen? Hoe richt je de hoeken in, zodat de kinderen er vrijwel zelfstandig in kunnen spelen? Welke materialen zet je erin en met welk doel? Hoe begeleid je het spel? Hoe zorg je ervoor dat de kinderen niet binnen vijf minuten zijn uitgespeeld? Hoe kun je ook peuters en leerlingen in groep 3 laten profiteren van uitdagende hoeken? In de sessie nam ‘Juf Bianca’ ons mee in antwoorden op deze vragen. Ze liet ons met praktische voorbeelden zien zodat je van elke hoek een succes kunt maken en hoe je het spelen in hoeken zo goed mogelijk kunt begeleiden.

Veeltaligheid spelend stimuleren

Ik moest tijdens de sessie denken aan een gevleugelde uitspraak van Loris Malaguzzi: “Een kind heeft honderd talen, maar de school en de samenleving stelen er negenennegentig van”. Hiermee bedoelt hij dat kinderen dus niet alleen met woorden, maar ook op heel veel andere manieren communiceren. Het jonge kind drukt zich nog vooral uit in gebaren, mimiek, geluid, signalen als huilen en lachen, maar ook via beweging, spel en tekenen, verven en kleien. Denken en leren bestaat voor kinderen vooral uit doen. Volwassenen luisteren echter vaak alleen naar de woorden die de kinderen gebruiken en negeren al hun andere talen. Naarmate kinderen ouder worden ligt de focus op de gesproken taal, waardoor andere uitingen ondergeschikt raken en de rijke mogelijkheden om je te uiten afnemen of zelfs verdwijnen.

Hoe mooi is het als wij de veeltaligheid weten te stimuleren en te behouden om kinderen een breder scala aan expressiemogelijkheden te bieden?

‘Juf Bianca’ maakte wat mij betreft twee dingen heel goed duidelijk: benut de kinderen als eerste pedagogen. Of, in haar woorden: kinderen zijn elkaars meest belangrijke ‘influencers’. En: benut de ruimte als de derde pedagoog. De inrichting van de ruimte en het gebruik van open materialen doen ertoe! Kinderen die spelen ontdekken hoe de wereld om hen heen in elkaar steekt. Ze doen allerlei belangrijke vaardigheden op waar ze in hun verdere leven heel veel aan hebben. En ze hebben er nog plezier in ook!

Willem de Jager, bestuurder SCPO Lelystad